مهارت‌های زندگی مورد نیاز نوجوانان که اغلب توسط والدین نادیده گرفته می‌شوند

مهارت‌های زندگی مورد نیاز نوجوانان که اغلب توسط والدین نادیده گرفته می‌شوند

در طول سال‌های کار با والدین، معلمان و مراقبان در زمینه توسعه نوجوانان، سوالات زیادی در مورد مهارت‌های زندگی که باید به نوجوانان آموزش داده شود، دریافت کرده‌ایم.

بسیاری از مجموعه مهارت‌های توصیه‌شده به کارهای عملی، مانند شستشوی لباس، خرید مواد غذایی و مدیریت حساب بانکی اشاره دارند. اما مهارت‌هایی که سازمان ملل متحد (UN) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای نوجوانان توصیه می‌کنند، کاملاً متفاوت هستند.

تفاوت اصلی در تمرکز است: در حالی که فهرست‌های معمولی بر “مهارت‌های زیستن” برای فعالیت‌های روزمره که به توانایی‌های عملی و کاربردی برای زندگی روزانه اشاره دارند )از جمله آشپزی و تغذیه ، مدیریت مالی، نظافت و خانه‌داری، خرید مواد غذایی ، مدیریت زمان ، مهارت‌های فنی و …) تمرکز دارند، سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی بر اهمیت “مهارت‌های زندگی” که توانایی‌های اجتماعی، عاطفی و شناختی بوده و برای مواجهه با چالش‌ها و رشد شخصی ضروری هستند (از جمله تفکر نقادانه و حل مسئله، مدیریت استرس و هیجانات، مهارت‌های ارتباطی ، تصمیم‌گیری، خودآگاهی و همدلی، روابط بین‌فردی و …) تاکید دارند. این توانایی‌ها نوجوانان را تجهیز می‌کنند تا از چالش‌ها بازیابی شوند و در زندگی بزرگسالی به رشد خود ادامه دهند.

هر دو نوع مهارت، یعنی مهارت‌های زندگی و مهارت‌های زیستن، برای رشد و توسعه فردی ضروری هستند. اما مهارت‌های زندگی اهمیت بیشتری دارند، زیرا این مهارت‌ها پایه‌ای را برای مواجهه با چالش‌های پیچیده و متغیر زندگی فراهم می‌کنند. مهارت‌های زیستن بدون شک برای نوجوانان مفید هستند و ابزارهای عملی برای زندگی روزمره فراهم می‌کنند. با این حال، این مهارت‌ها اغلب در آماده‌سازی آن‌ها برای پیچ‌و‌خم‌های غیرمنتظره زندگی کوتاهی می‌کنند.

مهارت‌های عملی زندگی (مهارت‌های زیستن)  نمی‌توانند نوجوانان را با استراتژی‌هایی برای فکر کردن سریع، مواجهه مستقیم با چالش‌های جدید، یا بازیابی از شکست‌ها با انعطاف‌پذیری مجهز کنند.

برای آماده‌سازی واقعی نوجوانان برای پیچیدگی‌های بزرگسالی، باید یاد بگیرند نه تنها چگونه وظایف را انجام دهند، بلکه چگونه در مواجهه با تغییرات شرایط سازگار شوند، راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلاتی که هرگز با آن‌ها مواجه نشده‌اند پیدا کنند و قدرت ایستادن دوباره پس از تجربه شکست را پیدا کنند.

از طرف دیگر، مهارت‌های زندگی به نوجوانان این امکان را می‌دهند که وظایف جدید را جستجو کرده و با آن‌ها سازگار شوند حتی اگر رسماً آموزش داده نشده باشند. این مهارت‌های گسترده، پایه‌ای را برای یادگیری خودموجه و توانایی راه‌یابی در مناطق ناشناخته فراهم می‌کنند.

مهارت‌های زندگی برای نوجوانان از اهمیت بیشتری نسبت به آشپزی یا تمیزکاری برخوردارند. این مهارت‌ها شامل مهارت‌های فکری، اجتماعی و عاطفی است.

⚠️ 10 مهارت اصلی زندگی برای نوجوانان کدام است؟

سازمان جهانی بهداشت (WHO) مجموعه‌ای از مهارت‌های زندگی را تعریف کرده که برای توسعه و رشد سالم افراد ضروری هستند. این مهارت‌ها شامل توانایی‌هایی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا با چالش‌های روزمره و پیچیدگی‌های زندگی روبرو شوند. در ادامه، به ۱۰ مهارت زندگی که توسط WHO تعریف شده‌اند، اشاره می‌کنیم:

✔️ مهارت‌های فکری

• تفکر نقادانه

توانایی تحلیل و ارزیابی اطلاعات و تجربیات مرتبط به طور عمیق و منطقی برای حل مشکلات یا تصمیم‌گیری. این مهارت شامل ارزیابی پیامدهای اقدامات فعلی خود و دیگران است.

• تفکر خلاق

توانایی تولید ایده‌های جدید و نوآورانه و دیدن مسائل از زوایای مختلف و اندیشیدن به راه‌حل‌های جایگزین برای موقعیت‌های دشوار به منظور دستیابی به نتیجه بهتر.

• حل مسئله

ارزیابی موقعیت‌ها به صورت نقادانه و در نظر گرفتن گزینه‌های مختلف پیش از اقدام و توانایی پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب برای مشکلاتی که با آن‌ها مواجه می‌شویم.

• تصمیم‌گیری

توانایی انتخاب گزینه‌های مناسب از میان گزینه‌های مختلف و در نظر گرفتن پیامدهای آن‌ها و ترکیب همه مهارت‌های فکری برای انجام قضاوت‌های منطقی و معتبر.

✔️ مهارت‌های اجتماعی

• ارتباط موثر

توانایی بیان افکار، احساسات و نیازها به طور واضح و مناسب و گوش دادن به دیگران به طور فعال و درک دیگران، ارتباط کلامی و غیرکلامی، گوش دادن فعال، بیان احساسات، ارائه بازخورد، مذاکره، قاطع بودن، و اجتناب از سوءتفاهمات.

• روابط بین‌فردی

توانایی برقراری و حفظ روابط مثبت و سالم با دیگران و توسعه روابط نزدیک با احترام به دیگران، همکاری در تیم‌ها، و نشان دادن رفتارهای اجتماعی مورد پذیرش جامعه.

• همدلی

توانایی درک و همدردی با احساسات و تجربیات دیگران و گوش دادن به احساسات و نیازهای دیگران و درک آن‌ها.

• مهارت‌های عاطفی

خودآگاهی
شناخت خود، نقاط قوت و ضعف، احساسات و انگیزه‌های خود . نوجوانان می‌توانند فرصت‌ها و خطرات را هنگامی که از قابلیت‌ها و محدودیت‌های خود آگاه هستند، تشخیص دهند.

مدیریت استرس
توانایی شناسایی منابع استرس و استفاده از راهکارهای موثر برای کاهش و مدیریت استرس‌های مختلف زندگی از خانه، مدرسه، دوستان، و انتقادات بیرونی.

مدیریت هیجان
توانایی شناسایی، درک و کنترل احساسات و واکنش‌های هیجانی خود به طور مناسب ، مقابله با احساسات مختلف مانند خشم، غم و اضطراب برای توسعه اعتماد به نفس سالم و نگرش مثبت.

این مهارت‌ها به نوجوانان کمک می‌کنند تا بتوانند با چالش‌ها و پیچیدگی‌های زندگی به طور موثرتری روبرو شوند و به رشد و توسعه شخصی خود ادامه دهند. از طریق تقویت این مهارت‌ها، نوجوانان می‌توانند به افراد مستقل، موفق و خوش‌بین تبدیل شوند.

✔️ چگونه مهارت های زندگی را به نوجوان خود آموزش دهیم؟

⚠️ ساختن یک رابطه محکم والدین و فرزند

یک رابطه محکم والدین و فرزند، پایه و اساس توسعه و موفقیت نوجوان شما را در بسیاری از زمینه‌ها تشکیل می‌دهد. نوجوانان بهتر از افرادی که دوست دارند و به آن‌ها احترام می‌گذارند، یاد می‌گیرند. وقتی شما رابطه قوی‌تری با فرزندتان دارید، او بیشتر به آنچه که می‌خواهید آموزش دهید، پذیرش نشان می‌دهد.رابطه خوب والدین و فرزند با پیوند ایمن، موفقیت تحصیلی، مهارت‌های اجتماعی، سلامت، ارتباط و توسعه عاطفی مرتبط است.

موارد زیر می‌تواند به والدین کمک کند تا روابط خود را تقویت کنند:

گذراندن وقت با کیفیت:
وقت گذراندن با فرزندتان و انجام فعالیت‌هایی که هر دو از آن لذت می‌برید.

گوش دادن فعال:
به فرزندتان گوش دهید و نشان دهید که نظرات و احساسات او برای شما مهم هستند.

تشویق و حمایت:
فرزندتان را تشویق کنید و از تلاش‌ها و دستاوردهای او حمایت کنید.

حل مسائل با هم:
به جای دستور دادن، با فرزندتان برای حل مسائل و مشکلات کار کنید.

نشان دادن علاقه و محبت:
به صورت کلامی و غیرکلامی علاقه و محبت خود را به فرزندتان نشان دهید.

مرزبندی سالم:
مرزهای سالم و قابل قبولی برای رفتارها و فعالیت‌ها تعیین کنید و به آن‌ها پایبند باشید.

صداقت و شفافیت:
در ارتباط با فرزندتان صادق و شفاف باشید و به او اعتماد کنید.

⚠️ گرم و پاسخگو باشید

تحقیقات نشان می‌دهند که والدین گرم و پاسخگو به کودکان کمک می‌کنند تا پیوند ایمنی برقرار کنند. کودکان احساس امنیت و محبت می‌کنند و دنیا را به شکلی مثبت می‌بینند. این کودکان معمولاً با دیگران خوب کنار می‌آیند و روابط بین‌فردی خوبی توسعه می‌دهند.

کودکان با والدین گرم و پاسخگو نیز تمایل دارند تا همدلی و مهارت‌های مقابله‌ای بهتری داشته باشند

به عنوان یک والد ، گرم و پاسخگو بودن به معنای نشان دادن عشق، مراقبت و توجه به نیازها و احساسات نوجوان شما است. تحقیقات نشان می‌دهند که این نوع روش تربیتی منجر به ایجاد یک پیوند ایمن بین والدین و نوجوانان می‌شود. در اینجا چگونگی این عملکرد قید گردیده است:

پیوند ایمن: وقتی والدین گرم و پاسخگو هستند، نوجوانان احساس امنیت و عشق می‌کنند. آن‌ها به مراقبینشان اعتماد پیدا می‌کنند و می‌دانند که می‌توانند برای آسایش و پشتیبانی به آن‌ها اعتماد کنند. این پیوند ایمن به عنوان یک پایه برای توسعه عاطفی سالم عمل می‌کند.

دیدگاه مثبت: نوجوانانی که در محیط‌های گرم و پاسخگو بزرگ می‌شوند، معمولاً به دنیا به شکلی مثبت نگاه می‌کنند. آن‌ها احساس امنیت و امیدواری می‌کنند که به بهبود کلیت زندگی و سلامت روانیشان کمک می‌کند.

روابط اجتماعی: نوجوانانی که تربیت گرم و پاسخگو را تجربه می‌کنند، معمولاً بهترین توانایی برای ایجاد و حفظ روابط با دیگران دارند. آن‌ها با تماشای تعاملات والدینشان مهارت‌های اجتماعی را یاد می‌گیرند و با اعتماد به نفس در توانایی ارتباط برقرار کردن با همسالان و بزرگسالان رشد می‌کنند.

همدلی: والدین گرم و پاسخگو با تایید احساسات و عاطفی‌های نوجوانانشان الگوی همدلی را نشان می‌دهند. نتیجتاً، نوجوانان یاد می‌گیرند که احساسات و نیازهای دیگران را شناسایی و با آنها همدردی کنند که توانایی آن‌ها را در پیمودن تعاملات اجتماعی و ایجاد روابط معنادار تقویت می‌کند.

مهارت‌های مقابله: وقتی والدین به طور حساس به نیازهای نوجوانانشان واکنش نشان می‌دهند، به آنها کمک می‌کنند تا مکانیسم‌های مقابله مؤثری را توسعه دهند. نوجوانان یاد می‌گیرند که احساسات خود را کنترل کرده و استرس را به شیوه‌های سالم مدیریت کنند که منجر به ارتقای مهارت‌های مقابله آن‌ها و استقلال در زندگی می‌شود.

به طور خلاصه، به عنوان والدین گرم و پاسخگو بودن ، پایه‌ای را برای پیوند ایمن، دیدگاه مثبت، روابط اجتماعی قوی، همدلی و مهارت‌های مقابله‌ای کودکان فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها به بهبود کلیت عملکرد عاطفی و موفقیت در مواجهه با چالش‌های زندگی نوجوانان کمک می کند.

⚠️ آموزش با استدلال، به جای دادن دستورات

مهارت‌های فکری از طریق درک “چرا” پشت اعمال روزمره نوجوانان توسعه پیدا می‌کنند.

برای مثال، جمله “تو باید تکالیفت را انجام بدهی” را با “اگر انجام ندهی، چه اتفاقی می‌افتد؟” جایگزین کنید. به نوجوانتان کمک کنید که درباره عواقب انجام ندادن تکالیف فکر کند: از دست دادن امتیازها، یادگیری کمتر ، بدست نیاوردن نمرات خوب، و محدود شدن فرصت‌های تحصیلی و حرفه‌ای.

توضیح دادن اینکه چه اتفاقی ممکن است بیفتد، زمان بیشتری از آن میبرد که فقط بگوییم: “چون من گفتم”. اما دیدن دلیل پشت این امر به نوجوانان کمک می‌کند تا درک کنند که یک انتخاب می‌تواند به انتخاب دیگری منجر شود، مانند دومینوهایی که در خطی قرار دارند. آموزش چگونگی اتصال نقاط به آنها اجازه می‌دهد تا نوجوانان پیش از اقداماتشان فکر کنند و انتخاب‌های بهتری داشته باشند.

گاهی اوقات نوجوانان انتخاب‌های بدی می‌کنند حتی اگر بدانند که نباید. اگر نوجوان اغلب انتخاب‌هایی برای خود انجام ندهد این اتفاق ممکن است بیفتد. وقتی سرانجام این کار را می‌کنند، ممکن است فقط برای احساس قدرت کنترل انتخاب نادرستی را انجام دهند. نوجوانانی که همیشه به آنها گفته می‌شود چه کار کنند، ممکن است با قصد انتخاب بد، فقط برای مخالفت با قوانین، اقدام کنند. گاهی دیگر، نوجوانان اشتباه می‌کنند زیرا هیچ کس آن‌ها را نشان نداده که چگونه درباره آنچه ممکن است بعداً اتفاق بیفتد، فکر کنند.

بنابراین، توضیح دادن و کمک به نوجوان شما برای فکر کردن در مورد تصمیمات روزمره و عواقب اولیه، اولین قدم در آموزش مهارت‌های فکری نوجوانان است. مهارت‌های ارتباطی نوجوانان شما همچنین با بحث در مورد گزینه‌های مختلف بهبود می‌یابد.

⚠️ تمرین تصمیم‌گیری مسئولانه

بهترین راه برای کمک به نوجوانان برای یادگیری تصمیم‌گیری، این است که فرصتی به آنها داده شود تا تحت راهنمایی شما به تنهایی این کار را انجام دهند.

این درباره راهنمایی آنها است، نه فقط اینکه به آنها بگویید چه کار کنند. فرزند خود را به انتخاب گزینه‌های مختلف تشویق کنید و از آنها بخواهید تا گزینه‌های خود را بازنگری کنند. آنها را تشویق کنید که مسائل را به شیوه‌های خلاقانه حل کنند. در کنار آنها باشید تا پشتیبانی و مشاوره ارائه دهید، اما به آنها فضا بدهید که مسیر خود را انتخاب کنند.

این تجربه عملی بسیار ارزشمند است؛ این امر آنها را قادر می‌سازد تا به صورت بحرانی و خلاقانه فکر کنند و عواقب اقدامات خود را درک کنند.

⚠️ استفاده از تنبیه مثبت

برای تادیب از عواقب طبیعی به جای تنبیه استفاده کنید.

تنبیه یکی از روش‌های رایج‌تر برای تنش در رابطه والدین و فرزند است. تنبیه برای آموزش مهارت‌های زندگی به نوجوانان لازم نیست. آموزش بدون تنبیه ممکن است کار کند، اما صبر نیاز دارد. به نوجوان خود اجازه دهید تا عواقب طبیعی مسائلی که خطری ایجاد نمی‌کنند، را تجربه کند. استفاده از تادیب مثبت به معنای هدایت نوجوان شما از طریق عواقب طبیعی اعمالشان است، به جای استفاده از تنبیه. تنبیه ممکن است رابطه والدین و فرزند را تضعیف کرده و ممکن است به طور موثری مهارت‌های زندگی مهم را آموزش ندهد. به جای اینکه به تنبیه روی بیاورید، به آموزش بدون تنبیه تمرکز کنید که نیازمند صبر و درک است. به نوجوان خود اجازه دهید تا عواقب طبیعی رفتارهایشان را تجربه کنند، به ویژه در مواقعی که خطری وجود ندارد. این رویکرد به آن‌ها کمک می‌کند از اعمالشان بیاموزند و احساس مسئولیت و مسئولیت‌پذیری کنند.

✔️ مزایای یادگیری مهارت‌های زندگی چیست؟

داشتن مهارت‌های ضروری زندگی به جلوگیری از برخی مشکلات از جمله سوء مصرف مواد مخدر، خشونت جنسی، بارداری نوجوانان ، HIV/AIDS و خودکشی کمک می‌کند.

آموزش با هدف توسعه مهارت‌های حیاتی زندگی، تاثیرات زیر را به همراه داشته است:

• کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز
• افزایش رفتارهای اجتماعی مثبت
• کاهش اعمال منفی و خودتخریبی
• افزایش توانایی برنامه‌ریزی برای آینده
• حل مؤثر مشکلات
• بهبود تصویر ذهنی و خودآگاهی
• رفتار و خودکنترلی بهتر
• مدیریت مشکلات بین‌فردی
• مقابله با اضطراب
• حل تعارض با همسالان

✔️ مهارت‌های روزمره‌ای که نوجوانان باید داشته باشند چیست؟

در اینجا لیستی از مهارت‌های روزمره‌ای که نوجوانان باید داشته باشند تا بتوانند به‌طور مستقل زندگی کنند آمده است:

• مهارت‌های اساسی مربوط به غذا
• مهارت‌های اولیه آشپزی
• امور اساسی خانه‌داری
• مهارت‌های مدیریت زمان
• مهارت‌های سازماندهی
• مهارت‌های بودجه‌بندی
• مهارت‌های کمک‌های اولیه
• مهارت‌های مسیریابی
• مدیریت استرس

این مهارت‌های ارزشمند را می‌توان همراه با مهارت‌های اصلی زندگی در تعاملات روزمره آموزش داد.

✔️ تفکر نهایی

دانستن نحوه کار با ماشین لباسشویی، تهیه یک وعده غذایی سالم، تعویض تایر پنچر و تعویض باتری دتکتور دود مهارت‌های زندگی روزمره مهمی هستند که باید به نوجوانان آموزش دهیم. اما نباید تصویر بزرگتر را از دست بدهیم.

دانستن مهارت‌های اصلی زندگی به نوجوانان ما اجازه می‌دهد که در شرایط چالش‌برانگیز انعطاف‌پذیر و مقاوم باشند و پیشرفت کنند. این مهارت‌ها برای رفاه کلی و موفقیت آینده آن‌ها بسیار مهم هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا با موانع بسیاری که در زندگی با آن‌ها روبرو می‌شوند، سازگار شوند و بر آن‌ها غلبه کنند. با تمرکز بر هر دو مهارت زندگی عملی و مهارت‌های اصلی زندگی، می‌توانیم نوجوانان خود را بهتر برای بزرگسالی مستقل و رضایت‌بخش آماده کنیم.